Verhalenverteller

Als leermiddel bij begrijpend lezen en luisteren. Voor de groepen 1-2 is in veel scholen de verteltafel een begrip. Een recent uitgevoerd project in een aantal basisscholen laat zien dat ook in groepen 3, 4 en hoger de verteltafel een aanvulling kan zijn. Een spannende vertelling doet een beroep op begrijpend luisteren, de verbeeldingskracht, de concentratie. Tijdens het ‘bouwen’ van de verteltafel zijn personages, plaats (geografisch, ruimtelijke oriëntatie, logistieke kwesties), tijd (dag-nacht, tijd van het jaar, historische tijd) en sfeer de belangrijke items. In een later stadium zijn dat verhaalopbouw, herkenning (vergelijkbare verhalen), uitbreiding, vertellen, nieuwe verhalen bedenken, uitspelen en opschrijven. Mondelinge communicatie, een goede spreekvaardigheid in overleg en vertellingen worden voortdurend geoefend.

Een project ‘verhalen vertellen’ en ‘verhalen maken’ voor een hele school bleek heel goed te werken. Alle leerlingen gingen aan de slag met verhalen en alle leerlingen vertelden ook verhalen, iedere groep, iedere leerling, op zijn eigen manier. Er zijn ook genoeg mogelijkheden om met vertellen aan de slag te gaan, zodat een grote variëteit gegarandeerd is. Vertellen kan op duizend- en- één- wijze.
Elke groep luisterde eerst naar een spannend verhaal en vanuit die vertelling werd het eigen verhalenpad belopen. Kleutergroepen waren interactief met luisteren, samen vertellen, geluiden en muziek maken met verschillende instrumenten, zingen en bewegen. Groepen drie schilderden samen een sprookje op grote vertelplaten en voorzagen die van eigen tekst, waarna elke leerling een stukje vertelde. Leerlingen uit groep vier maakten fantasieverhalen, de groepen vijf en zes onderzochten de grens tussen realisme en verbeelding. De groepen zeven bliezen voorwerpen nieuw leven vanuit een enorme creativiteit aan ideeën en de leerlingen van de groepen acht vertelden over objecten van neutrale beschrijvingen via nut en gebruikswaarde tot persoonlijke verhalen toe.

In vijf clusters van steeds drie verschillende groepen presenteerden de leerlingen de verhalen aan elkaar en aan de leerkrachten. Een mooi eerste kennismaking met heel veel verschillende verhalen én manieren van vertellen.

Hoe een basisschool van 450 leerlingen kennis maakte met verhalen vertellen.
Er was eens een schooldirecteur wiens pensioen aanstaande was. Een directeur die het verhalen vertellen een warm hart toedroeg. Als wens voor zijn afscheid besloot hij de leerlingen en leerkrachten te trakteren op een workshop verhalen vertellen als start van een uitgebreid vertelproject voor alle leerlingen. De workshops waren welkom, het verteltraject daarna iets minder want tamelijk plotsklaps en onvoorzien toegevoegd aan het toch al zware programma...

In groepen 3 en 4 zijn schilderingen gemaakt op basis van bestaande sprookjes. Scenes werden verdeeld en door afzonderlijke leerlingen uitgebeeld. Door de bekendheid van het sprookje, lukte het de leerlingen, zelf teksten te bedenken én te schrijven, die, samengevoegd met de beelden het hele verhaal weergaven. Ieder presenteerde nog eens zijn stuk van het verhaal.
Voorafgaand werd een verhaal verteld en gepraat over verhalen en sprookjes, werd geoefend met verhaallijn en personages. Na de creatieve verwerking op paper volgden vertelaanwijzingen.
Het resultaat was een eigen verhaal in beeld en tekst, dat bij de één als prentenboek, bij de ander als wandschildering werd bewaard en als basis diende voor een goede vertelling, voor de eigen en andere groepen van school.