Vertelvoorstelling in school: een uitstapje met de klas
Enkele impressies van voorstellingen in basisscholen.
Goed voorbereid stapt de verteller de school binnen en gaat eerst ‘sfeer creëren’; een decor, of eigenlijk een rood velours met kersenrode dragers en gouden ballen bovenop.
“Krijgen we circus?”
“Nee joh, theater!”
“Wat is dat?”
“Gewoon, dat het lang duurt”.
Mét een kleine geluidsinstallatie, want zonder inspanning vertellen is immers langer vol te houden, voor verteller én publiek.
“Het is net als bij een DJ!”
“Ja precies hetzelfde, maar dan met geen muziek.”
De groepen varieerden dit jaar van 13 tot 130 leerlingen per keer, de locaties van klaslokaal tot aula, van theaterzaaltje tot gymruimte. Overal was door attente leerkrachten e.a. gezorgd voor rust en genoeg zitplaatsen.
En nagenoeg overal, was de aandacht optimaal, zaten de luisteraars allemaal op het puntje van de stoel, bank of mat. Vol verwachting van wat er komen zou. Dat alleen maakt een voorstelling al een feestje.
Voor onder-, midden- en bovenbouw was het verhalenaanbod verschillend, maar wel allemaal rond het thema ‘vriendjes’, ‘kom erbij’, het motto van de kinderboekenweek van 2018. De verwondering dat al die verhalen verteld worden zonder boek in de hand blijft groot. Ook bij leerkrachten.
Uit met de klas. Met een kleine entourage van doeken en geluid wanen kinderen zich in een echt theater. Ze zijn even ‘uit’, gewoon op school. Voor veel kinderen is dat uitgaan niet vanzelfsprekend. Een mooi moment om je even in een ‘theatertje’ te wanen.
Spannend! Spanning die ook wordt ingelost. Wat gaat er gebeuren? Voor de kleuters is het belangrijk te weten wat er achter dat doek zit. Dan pas is er de rust om te luisteren. Voor de oudere leerlingen maken geluidseffecten de verhalen extra spannend. Maar ook de verhalen zelf moeten boeiend genoeg zijn om de aandacht vast te houden. Kinderen zijn een eerlijk publiek: als er ‘niks aan’ is, is de belangstelling weg.
Beelden vormen van wat er wordt verteld, de vertelde wereld vorm geven in de eigen fantasie, is vaak niet eens de grootste uitdaging. Dat lijkt de meeste kinderen heel goed te lukken. “Ik kon het helemaal voor me zien,” of: “Het was net een film,” zijn gelukkig opmerkingen die veel langs komen.
Meeleven, zich verplaatsen in de personages van het verhaal en even mee gaan in avonturen en uitdagingen. “Het voelde of ik zelf op die hoge rots stond. Best eng.” Angst herkennen, opluchting en trots voelen en voldaan en tevreden de eigen bevindingen delen met vriendjes en klasgenoten.
Luistervaardigheid oefenen wordt door veel leerkrachten genoemd als bijkomend voordeel. “Een half uur stilzitten is wel lang. Dat doen ze bijna nooit meer.” Een mooie gelegenheid om dat weer eens te ‘trainen’ dan. Het leek achteraf best mee te vallen.
Fantasie laten werken, mee vertellen, kinderen maken je verhaal af of anders waar je bij staat. “Nou nog een keer vertellen en dan gaat Aap de Krokodil redden.” (Aap heeft net Beer gered).
De kleuters nemen het ook serieus. Nadat een knuffelkrokodil weer terug gaat in de rugzak: “Gaat hij straks weer leven? Als je het verhaal weer vertelt?”
En over een aap die bij een kleuter op schoot het verhaal mee mag luisteren: “Hij wil niet stilzitten. Daar moet ik wel ook wel een beetje van wiebelen.”
‘Begrijpend luisteren’ was ook een terugkomend begrip. Geen tijd om terug te bladeren, geen gelegenheid om vragen te stellen. Reacties zijn er wel, maar toch meestal van een andere aard. Opmerkingen, lachen, een toevoeging, een aanvulling. Natuurlijk probeert de verteller zoveel mogelijk snoetjes in de gaten te houden om bij heftig onbegrip iets toe te lichten of uit te leggen, maar het is toch handig zo te vertellen dat het verhaal begrepen wordt zoals het wordt verteld.
Ook voor kinderen die de (Nederlandse) taal nog niet helemaal machtig zijn is luisteren naar een verteller een mooie manier om kennis te maken met een verhaal. Lichaamstaal en mimiek zijn een belangrijke ondersteuning voor de beelden in een verhaal.
Boeken ontdekken. Aan het eind van de verhalen nog een hint naar boeken over het thema ‘’Vriendschap’ met als motto ‘Kom erbij’, mag niet vergeten worden in de kinderboekenweek. Wanneer bij het ‘leeglopen van de zaal’, gevraagd wordt of je nog een keer komt, en gezegd dat ze het spannend vonden, weet je dat iets zinnigs hebt bijgedragen.
Verhalen inspireren het onderwijs echt het hele jaar door, ook al is de kinderboekenweek een mooie gelegeheid, een verhalenverteller in de school zou gewoner kunnen zijn. Er zijn zoveel goede vertellers, de keus is groot genoeg.
"Het was erg leuk gisteren. De kinderen (en wij ook) hebben genoten van de verhalen. Ik hoor ook van de hogere groepen heel positieve reacties!!! Nogmaals bedankt!" Juf Miriam
"De vertellingen waren erg leuk! Ik was bij de jongste kinderen aanwezig,
maar ook van mijn collega’s en de kinderen heb ik enthousiaste verhalen gehoord! Dank je wel!" Juf Claudia
"In de bijlage alvast wat foto's van vandaag van het vertellen aan de middenbouw. De laatste foto is van een aantal tekeningen die de kinderen in een klas na afloop hebben gemaakt. Van mijn collega's hoorde ik enthousiaste reacties." Juf Heleen
